Waa in Ummadda Soomaaliyeed u Midowdaa iska Celinta Xasuuqa Oromada.

WAA IN UMMADDA SOOMAALIYEED U MIDOWDAA ISKA CELINTA XASUUQA OROMADA.

Soomaali ayaa qoti leyneysaa xasuuqeysaa waa kaaf iyo kali dheeri,sababtoo ah qabiilada dega bariga afrika waxaan nahay libaaxoodii,waana mida keentey inaan sida libaaxa u yar nahay,
maanta oromo ka yeeli mayno markay 100 qof oo soomaali ah ku dilaan dhulkooda ayaa 100 qof oo oromo ahi ku qulqulysaa magaalo kasta oo soomaaliyeed.

Dhawaaqa dhiilaada wata ee gaaraya ummadda soomaaliyeed inteeda kale ayaa waxaa ka mid ah 32 qof oo Soomaali ah ayaa la xaqiijiyay in ay ku dhinteen weerar maleeshiyaad ka tirsan dowlad degaanka Oramada ee dalka Itoobiya ay ka gaysteen degaanka Hawadaay oo ka tirsan dhulka Oromada Itoobiya.

Dadka Soomaalida ah ee halkaasi lagu dilay ayaa la sheegay inay isugu Jireen dad Ganacsato ah iyo Kuwa degaankaasi kunoolaa sanadyadii lasoo dhaafay, waxaana lagu aasay meydadkooda badankood magaalada Jig-Jiga,

Oramadu waxay xasuuqeysaa ummadda soomaaliyeed ee degta soomaali galbeed ayadoon aysan aheyn in soomaalidu iska celin waydey laakiin ay tahay dowlada itoobiya oo dadka soomaaliyeed gacmaha u qabaneysey.

itoobiya wa qowmiyado laysku kar karey qayb ka mid ah ummadda soomaaliyeedna ahna lagu khasbayo iney ka mid ahaadaan naecyb dadka soomaalida loo qabo darteed ayaa ayaa laysugu dayey in soomaaliya la kala goo gooyo ilaa hadana lala gadaal socdaa in god la galiyo sababtuna ay tahay kheyraadka ka buuxa halka ay soomaaliya kaga taal adduunka oo muhiim u ah milatari ahaan iyo waliba waxaana ummadda soomaaliyeed lagu sii faquuqey looguna heshiiyey waa wixii gumeystuhu ka doonayey ee uu si sahal ah ugaga hely afrika ayuu ka waayey waxaana ummadda soomaaliyeed gaashaan bir ah u noqdey mid ahaanshahooda halka dad,halka af, halka diin,waase kufney hadana kacney isjeclaaney walaaloowney isu damqaney waana wadda mdioobeynaa waayo waa waajibaad soomaalidii hore noogaga dhimatey dan jiritaanna noogu jirto,maadama aanu aragney in bariga afrika qowmamka kale nooagag badan yihiin ayagana nala ku soo hujuumayo naloo isticmaalyo.

Waxaan mudo badan soo socdey xasuuq ay orodamu ku wadey dadka soomaaliyeed ee soomaali galbeed dantooda ugu weyna ay tahay iney helaan hantiyaan dhul baddeedka soomaaliyeed si ay ugaga dhigtaan dekad waxaan dheer dhul balaarsi lagu hir galinayo xasuuq cawaandinimo tasoo ah laynta birma geydada soomaaliyeed iyo qofkasta oo soomaali ah laguna dhex helo dhulka oromada.

Ummadda soomaaliyeed waxaan leeyahay idiin ma hor imaan inaan dhegdheer idiinkaga sheekeeyo waxaanse leeyahay u kaca jiritaankiina muqadiska ah ee soomaalinimo,una midooba iska caabinta xasuuqa ay wado oramadu,ugana soo baxa dhulkooda inta wali ku jirta dhulka oromadana ha loo gurmado waa inta noole.

Ummadda soomaaliyeed maanta waa ku waajib iney difaadaan naftooda,dhulkooda,xoolahooda,kheyraadkooda waana ku waajin iney mid u ahaadan caddwo kasta waayo qofkasta oo soomaaliyeed waa ummadda soomaaliyeed sidaas darteedna ummadda soomaaliyeed waa qofkasta oo soomaaliyeed.

Macquul ma noqoneyso in dhagaha ummadda soomaaliyeed soo gaaraan OOHINTA IYO TOL BEELI WAAYEY YAA SOOMAALI AH ee dadka soomaaliyeed oo ku go'doonsan dhulka  oromo hadana aan loo gurman karin walibana lagu xasuuqayo lagana go'doonsey cuntadii biyihii,waa ku habaar adduunyo qofkasta oo soomaaliyeed iskana dhago tiraya dhawaaqaas soomaaliyeed.

Ummadda soomaaliyeed waxaa hada lagu soo weerarayaa dhulkoodii maaalinkasta iyo habeen kastana waxaa la daadinayaa dhiigooda waana mid ay sababtey kala daadsanaanta ,isku xirnaan la'aanta,iyo waliba addeecida kala qoqobka mudan inaan iska feydno.

Waxaan ayadana macquul aheyn in maalinkasta oromadu kus ii qul quleyso dhulka soomaaliyeed si nabbad ah halka soomaaligii ku go'doonsanaa dhulka oromadana ayba xabbad,gaajo,iyo haraad u dhimanayaan.

Waa in dhulka soomaaliyeed gabi ahaanba si nabbad ah loogaga saaraa qofkasta oo OROMO ah waayo waxaa ku jira nabbad ummadda soomaaliyeed waxaana ku jirta danta ummadda soomaaliyeed.waa in laga xirtaa difaac soomaaliyeed ayadoo laysu loo midoobayo laysuna kaashanayo soomaali ahaan,waxaan qirayaa dadka soomaaliyeed uma baahna 40 ka milyan ee oromada ah deriskna la ah waxaase oromadu u baahn tahay ummadda soomaaliyeed.waa in qofkasta oo oromo ah lagu celiyaa xadkiisa uu dhul ahaan u leeyahay ayadoo ay sabab u tahay daadinta dhiiga dadka soomaaliyeed ee ay caadeysteen una soo qaylo dhaansanayaan,kuna dhiiranayaan.

Qowmka oramadu waxay wadaan dagaal xasuuq ah waase in layks caabiyaa loona ahaadaa soomaali,itoobiya maanta waxaa raysal wasaare loogaga dhigey mid ayaga ah waana og yahay xasuuqa ay wadaan dadkiisu sidaas darteed ma aha mid ummadda soomaalida ahi iyo oromadu ku ahaan karaan dal itoobiya la yiraahdo mana aha mi aan daris wanaagsan ku ahaan karno.waana inaan odafada kala jiidanaa.

Dhawaaqa iyo shacabka soomaaliyeed ee lagu laynayo dhulka oromadu waxay horseedeysaa kala duruga labada bulsho waase mid soomaalida faa'iido ugu jirto.

waa waajib saaran qofkasta oo soomaaliyeed inuu u istaago jiritaankiisa kana soo baxo waajibadka ka saaran naftiisa,dadkiisa,dalkiisa.

AMIN MUSSE.
Afhayeenka Ummadda Soomaaliyeed.
Musharaxa Madaxweynaha.