CADDOWGAAGA CADDOWGIIS WAA SAXIIBKAA-SUDAN WAA SAXIIBKA SOOMAALIYA.

CADDOWGAAGA CADDOWGIIS WAA SAXIIBKAA.

SUDAN WAA SAXIIBKA SOOMAALIYA.

Ugu horeyn meel ummadda soomaaliyeed ugama banaana hogaan la dafo hadana lala kufo ama igu daya aan la buubee waayo waxaan ku ku jirnaa wakhti adag oo aan u baahanahay ka samata baxa dabaylaha siyaadeed ee wata roobabka dagaalada ah ee ka cirtay bariga afrika.isbadal kasta oo xukun dafid ahi wuxuu noo celin karaa dib waxaana khalkhal galaya jiritaankeena soomaaliyeed maadama aanu soo qunyar soconeyney sidii aanu ku gaari laheyn meesha aanu rabno walina raaddkeedii aanu hayno mudana inaan ilaashano. waxaan dhidhid,dhiig,iyo dhaqaale ku soo dhisanay kuma limun karno nin xisgi eex iyo qabiil saarasho madax doorasho ku saleysan.

Ummadda soomaaliyeed inta wali hurada waxaan leeyahay aksoo kaca halka hoose ee beesha ahybteeda ah ku saleysan una soo madax taaga halka sare iyo guudka baxaya ee ah qabiilka soomaaliyeed ee aanu wada nahay sheeganano.

Waxaan si cad mar kale u leeyahay intii qof soomaaliyeed shgeean lahaa geed laantiis oo la mid ah beel soomaaliyeed waxaa ugaga dhaladsan ugagana qab wayn qofkaasoo shegta lahaan sheegta lahaanshaha geedka oo dhana lana mid ah qofkas soomaaliyeed oo inta uu beel hoose sheegan lahaa waxaa ka karfaamo wayn qofka soomaaliyeed oo sheegta qabiilkiisa saxda ah ee ah soomaali.

Waxaan qalbigu qaadi karin nin hebel ayaa lasoo siiyay malaayiin si uu u gato kursi goragale ummadded waxaase iswaydiin ah muxuu doonayaa caddowga istaas oo lacag ah soo siiyay soomaali sidii uu kursi u qabto waa su'aal wayn madaxana daalienysa waxaanse ugaga jawaabi sidan caddowga soo siiyay lacagtaas malaayiinta ahi wxuu u bixiyay lacagtaas asagoo u arka maal gashi siyaasadeed ka dibna ku gaataya burcad dhaqaale iyo afduubka qaran dhan oo ummaddi leedahay hogaankiisa.waase waxaan dhici doonin waana mida naga wada dhigtey wadaniyhiinta.

Maanta arinta ummada soomaaliyeed waa gundheertahay nin xigsi nin jecleysi anigaa gaya hogaanka iyho u]igu dayaba waxayse mari kartaa yaa hagi kara yaa samata bixin kara ummadda soomaaliyeed.

Waxaa hubaal ah inaan wali ummad soomaaliyeed haan ku taagan nahay wadadii aanu filayney qarniyadana raadineyne tasoo ah in ummadda soomaaliyeed gabi ahaanba ka tliso bariga Afrika mana aha siyaasad aanu qar qarineyno amaba aanu aashuun ugu adimeyno waa wax ku qoran qalbiga soomaali kasta oo nadiif ah daacd ah wadini ah soomaalinimaduna ku wayn tahay.sidaas darteed waa waajib waa muqadis midn imada soomaaliya iyo midnimada ummadda soomaaliyeed.

Waxaa qarniyo hadii aan soomaali nahay nala ku haystey dhulkayaga diintayada qabkayaga iyo jiritaankayagaba waxaana soomaalidii naga horeysey in badan kaga dhimatey halgan dheer oo ay caddow deris ku sheeg ah iyo caddow kasoo duuley qaarado kale kaga yureynayeen ciideena hooyo.

Markaan jeexano hab aanu ku gaari karno waxaan dooneyno oo ah soomaali aksta oo xor ah anagoo iska leh soomaalideena anagoo ku ah ummad ku haysata nabbad iyo nolol ayaa waxaa lanaka gadaal jeexayay kahriirad kale oo ku saleysan inaan god ku dhacno mugdi galno inta wax garadka ah na loo isticaalo dahabadhilif dhuuni qaadey ama sunuud yar ka doortey ummaddiisa soomaaliyeed.

Waxaa dalalka nagu xeeran noo soo raaceen dalalkii nala raadinayey nabaddii geesk aanu iska saarney markii naloo kaga faa;iideystey habkii siyaasadeed ee caddowgu noo dajiyey ee ahyed inaan qabiil isku layno.markaan ka soo kabanayna waxaa nalaku soo dhex tuurey dagaal qabkiisu yahay diin dagaalkeed anagoo u kala safaney kanaa xagjir ah iyo kanaa muslim reer galbeedku wadan karaan ah.halkii xalkeenu ku jirey inaan ahaano hal ummad oo soomaaliyeed waxakstana anagu dhameysano raacnanajidka saxda ah ee wanaagu iyo danataydi ku jirto oo ah inaan ahaano soomaali walaalo ah leh kuna adkeysano afkayaga diinatada dalkayaga mid ah iyo waliba jiritaanakayaga aan lakala finjili karin lana kala haadin karin.

Waxaa dhacdey in aanu qalbiga gashano caddow qarniyo ummadda soomaaliyeed iska yureyneysay afkana kuwo kursi qabkooda iyo qalbigooda deeqo kaga qalaaxdaan waxaan anahay walaalo.waxaan leeyahay maxay u doonayaan dhulkayaga hadii aan walaalo nahay walaal walaal ma dhacee ?,maxay ilaa maalintii aanu ogaaney khaladkayaga soomaaliyeed iyo in laysku kaaya direy noogu kala dhex jitaan wali noogalana dagaalamayaan inaan midowno is hor fariisano waxda ahaano soomaali danteed geed hoostiis ku gorfaynaya una laab gashanayaan hadba keenii kursi xaato ahi waalo nala salbabakha hayntiisa uguna dhaqaalo siinayaan.taas macnaheedu waa waligaa hasoo kicin.waanse tashaneyummad soomaaliyeed ahaan waxaana nagu waajib ah inaan af iyo addinba isga leexino soomaalidiidka soomaali kan lugaha u qabanaya caddowgeeda iyo kan caddow u ooyaba waayo waxkasta waxaa ka wayn soomaalinimada waxkstana waxaa ka wayn halgankaan soo jireenka ah ee aanu ka dhaxalney ummaddii soomaaliyeed ee aan u kasoo jeedno kana soo farcaney soo gunaanadkiisa.

Waxaan markhaati kawada aheyn in horagalaha itoobiya aadey kenya nala kulmay hogamiha akukuiyada waxaan akloo markhaati ka aheyn horgalaha itoobiya si dadban noo wada tusey magaalada mooyaale ee ummadda somaaliyeed leedahay tahay magaalo oromo kana furey kastam lagu qaado canshuurta oromaduna masuul ka tahay kagana furato soomaalida shilinka mudooyinka soo scoda waana dhac iyo boob maalin cad ah.waayo waxaa laga ilaaliyey baraha war isgaarsiinta qof soomaali matala sheegtana xarag ka jarista barta carshuuraha halka ninka maamulka oromadu joogey oo nin oromo ah halka raesalwasaaraha itoobiya joogey oo nin oromo ah lana ilaaliyey soomaali oo idil.halka mooyaale tahay magaalo soomaaliyeed oromaduse dooneyso iney naga dhacdo.

Waalida caddowgu intaas kuma harin horgalaha itoobiya wuxuu walaaleysi u aadey kenya asagoo isaga kaaya dhigaya mid raadinaya xal kenyan iyo soomaali laakiin xaalku yahay dhurwaa iyo labdiis dhagood waa isku mid.waayo kenaya oo naga haysata gobol soomaaliyeed NFD layiraahdo ayaa waxaa damac kaga jiraa baddayada waxaana kasii daran si xaalku u noqdo una ogolaano iney qaadato ayay waxay kenya faragalin cad ku sameyneysaa ciida soomaaliyeed xorta ah.waana khalad siayaasedd oo khatartiisa wata.kenya waxay maalin iyo habeen taagan tahay dan haag si markasta loo dheereeyo dacwada badda ummadda soomaaliyeed gaysatey kuna dooneyso in lagaga dhaariyo burcad baddeddnimada kenya ku dooneyso badda soomaaliyeed.

Kanya waxay si wakhti dheereysi ah faraha wali ugala jirtaa maamul goboleedka siomaaliyeed ee jubaland waana danbi qaran oo soomaaliyeed ayna galeyso kuna jirto kenya waxaan leeyahay marnaba dal wanaag kama heli karo dalkale hadii dhul iyo dad ka haysto hadii uu faragalin siyaasadeed ku hayo hadii uu wali usoo han qaltaagayo badda dhaceed.

Hadaba waxaan leeyahay ummadda soomaaliyeed saab ayaa biyo u celiyeen waxaana haysanaa wakhti aanu ksuoo kabano waxaan haysanaa wakhti aanu ku tashano waxaan ahysanaa wakhti aanu ku urursan karto waxaksta oo dal ku dhismo karo wakhti gaana waxaana noo suurta galaya soo afjairista dhib la'aan waxaan dooneyno gaariesteeda waxaase ka horeeya intaas inaan ka ilaalino hogaanka ummaxdda soomaaliyeed dabadhilif dabdhilif kasta midkasta oo anaga soomaali ah lakiin qalbiga ummad ka ah amaba ah waraaq wax lagu soo qorey.

Waxaan leeyahay waxaan maanta soomaaliydeena soo gaarsiiney meel fiican anagoo kasoo biloowney xlaakaan wada garaneyno tasoo aheyd madaxweynhihii hore ALLAH ha u naxariistee cabdulahi yusuf oo ciidan kasoo daabuley dowlad goboleedka puntland ee soomaaliyeed oo markaas dhisneyd kana soo qaadey ciidamadii puntland ee fadhiyey laas caanood asagoon askari ugagag soo tagin tasina sababey in maleeshiyaadka ay hor kacayaan soomaalidiidku qabsadaan kuna andacoodaan anagaa xorfeyney xaalkuse ahaa laba dran mid dooro in dowlad goboleedka puntland halkaas ku yureeyo maamulka soomaalidiidka ah iskana dhago tiro soo celinta qarankeena iyo xoreynta magaalo madaxdeena mogadishu iyo in askari aksta laga soo qaado iyo gaadiidka dagaalka halaaks loona xiro ishii dhaqaalaha ee markaas ummadda soomaaliyeed ka shaqeyneysey waa dekada boosaasee taas ayaanuna raacney lagumana hungoobin waanse ku baraaney.

Waxaa suurto galnoo noqotey ummad soomaaliyeed ahaan inaanxaruntii taliska dhexe ee dolwda federaalka ka soo rarno baydho janeey una soo rarno magaalada jawhar ayna suurta galiyaan wadaniyiin soomaaliyeed oo uu ka kid ahaa maxamed dheere ALLAH ha u naxariistee.ilaa aanu keeney xaruntii taliska ummadda soomaaliyeed magaalo madaxdeena mogadishu rafaad iyo halgan xoreyn dheer ka dib waxaan leeyahay ciidankii laga keenay dowlad goboleedka puntland waxaa salkoodii noqdey mid dhinta mid dhaawacma oo dayacma iyo mid aan la helin lana waayo waxaase hubaal ah dolwad la dhisayo oo aan dhiig loo hurin ma jirto xolrnimo aan nah iyo maal loo hurinna ma jirto.

Maanta waxaan ummadda soomaaliyeed ahaan mareynaa jid dhexe una baahan inaan ilaashano jirtitaanakayaga waxaa dagaal ku jira waa itoobiya waxaase nagala gudboon waa inaan dhex dhexaad ka ahaan o ficil kasta oo dagaal olo ay itoobiya gasho waayo dani nooguma jirto waana soo marney dagaaladeenii ummad soomaaliyeed ahaan waxaan ula jeeda si cad maanta waa inaan soo afjarnaa dagaalada dhexdeena ka socda xoreynaa isku meel na u soconaa anagoo wada arkayna afrta waa wayn ee buuga soomaaliyeed noogugu qoran tasoo ah waxaan oofineynaa waxa danta noogugu jirto waxaana waxskata ka horeeya waa danteean soomaaliyeed.waxaan la saxiibeynaa kan anaga soomaali ahi dantu noogugu jirto kuna gaari karno halaakn rabno oo ah midnimo ummaddeed iyo mid dhul ah.waxaan sii turaan tureyneynaa kii shallay nagu haystey dhulkeena dadkeena iyo baddeenaba iyo kan la mid ah a ee asaguna na doc faruurayey isku mowqifka dhul soomaaliyeed dhac ah dantooda kawada dhexaysana aheyd.

Waxaan si cad halkan ugagag caddeynaa ugu horfeyn meel noogama banaana hogaan inta la dafo hadana lala kufo waayo waxaan ku jirnaa wakhti adag oo ay gilgulaneyso bariga afrika dalkii dagan ciidankiisana dhistaa ka badbaadayo is reeb reebka dagaal ee kasoo bilowdey waa kan cusub itoobiya iyo isla dhexdeeda maamul goboleedka tigreyland hadana u sii xuub dilaacsadey dagaal u dhaxeeya sudan iyo itoobiya eritereyana kaba atahay qayb ayadoo la safan itoobiya laakiise aysan meesha ka maqneyn masar oo ciidankeediiba jooga sudan waxaan leeyahay waa dagaal gundhigiisu yahay jajajbinta biyo xireenka joogsana doonin ilaa uu haro walwalka jaagada ee shacab waynaha masar una socdo wabiga niil ee aan waligios la xirin.

Waxaan maamulka jubbaland leeyahay nabbad ayaa naas na noogu leh soomaali ogol majiro in horgalayaashiinu xukun kursi maamul goboleed in lagu iaaliyo kula saxiib kenya oo ah caddwoga labaad ee soomaaliya naga gumeysaneysa NFD hadana isoo sulo duubatey baddayada. waxaan si cad u leeyahay mar aqabali mayno inaad isku sidigtaan kenyan marna aqabali mayno faragalinta kenya ee soomaaliya.marna aqabali mayno qayb cusub oo soomaaliyeed kenyanaka taliyo.

Waxaanse leeyahay dagaal dheer oo sijiid jiid ayaa ka bilowdey bariga afrika socona doona mudo dheer anaga soomaali ahinana meel nooagama banaanas idaas darteed u soo noqda ummaddiisa soomaaliyeed anagoo dhana aan isu tanaasulno xalka ujmmaddeena wuxuu ku jiraa dhexdeena mana saarna geed geed kanyan mana saarna mid itoobiyaan iyo mid beesha caalamka ahba.waxaa hubaal ah kursi kasta oo qof naga mid ahi raadiyo wuxuu ku harayaa wakhti uu leeyahay waxase haraayaa waa soomaaliya iyo dadkeeda sidaas darteed waa lagama murmaan inaad miiska la soo fariisataan dowlada federaalka soomaaliyeed ee aan u wada sameysaney ummad soomaaliyeed ahaan siakan saxnaa waxkasta oo khalkhal galin kara jiritaankeena maanta marnaba ummadda soomaaliyeed aqabli mayso inaan hoos orodno caddow aanu leehay adduunkana la qaylo dhaaminaya waali sheegashada baddeena.

Waxaan ummad soomaaliyeed hayaan u nahay halkuu ku sugan yahay jiritaankayagas soomaaliyeed ee ka wayn inaan cid kula gorgortano inaan cid u gadaal fariisano.waxskata waxaa ka wayn soomaalinimada ee ha hareer marin hayaan ummadda soomaaliyeed geediga ugu tahay jiriktaankeeda hana noqon habqan hana noqon dabadhilif ummaddiisa loo soo isticmaalo.

sidaas darteed dooro una codee horgale u qalma naftaada dadkaaga iyo dadkaagam una hiili naftaada iyo dhisada soomaaliyada cusub waa gari halkaad rabtee wad barwaaqo soormiye.

AMIN MUSSE.

Afhayeenka Ummadda Soomaaliyeed.

Musharaxa Madaxweynaha.

Sudanese Military Enters Disputed Lands Neighboring Tigray Region

By Naba Mohiedeen

December 05, 2020 01:59 PM

KHARTOUM - Sudan’s military continues to deploy in disputed Sudanese agricultural lands neighboring Ethiopia’s war-torn Tigray region. The Sudanese government is not commenting on troop movements.

Sudanese forces moved into the farming area bordering Ethiopia on Thursday and have spread out since on land that had been controlled by Ethiopian militias for over 25 years -- a longstanding source of friction between Khartoum and Addis Ababa.

Ethiopian armed groups called “Shifta” are very active during harvest time every year, stealing crops from farms in Fashaqa and other localities councils. A local security official who requested anonymity told VOA Sudanese troops are asserting control of the territory.

He says the Sudanese military spread east of Berkat Norain -- originally Sudanese land. Because the Ethiopian military is busy with the Tigray conflict, it’s a chance for the Sudanese military to take over this area.

In May of this year, an Ethiopian militia attacked the villages surrounding Eastern Qadarif city, resulting in the deaths of five civilians and several Sudanese military casualties. Sudan condemned the attack and accused Ethiopia’s government of supporting the militias.

Khartoum-based Analyst Mohydeen Jibreel recently visited the area. Jibreel says he doesn’t think Sudan or Ethiopia will comment on the Sudanese troop movement, adding that Ethiopia has bigger issues to contend with and does not want conflict with Sudan.

Sudan is hosting Ethiopian refugees who fled fighting in Tigray when war erupted there in November between the federal government and the Tigray People’s Liberation Front (TPLF).

More than 43,000 refugees are divided among three camps in Sudan’s cities of Qadarif and Kassala.

By

Naba Mohiedeen

Facebook

BURBURKA ITOOBIYA WAA DANTA JIRITAANKA UMMADDA SOOMAALIYEED.

Halganka iyo doonitaanka midnimada ummadda soomaaliyeed iyo soomaaliya waa mid aysan waxba af iyo waraaq kaga badali karin hadba kii xil haya ee qalbiga ugaga burura caddowga soomaaliyeed ee soo jireenka ah naguna haysta jiritaanakayaga soomaaliyeed ayadoo qaarado kale ay qowmam kale ugaga soo hiilinayaan.

Si aanu u soo afjano halgankayaga soomaaliyeed ee qarniyada aanu soo wadney waxaanu u raaceynaa wado balaaran tasoo ah waxaan burburka itoobiya iyo kenya u mareynaa wado sax ah jid iyo inaan si cad u garab istaagno qofaksta koox kasta ururkasta dalkasta oo ka soo hor jeedsada itoobiya iyo kenya waayo waxaay si acd loogu garab istaagey iney qalbiga ka jecleystaan iney sheegtaan iney gumeystaan dad iyo dhul soomaaliyeed sidaas darteed anaguna waan mudanahay inaan ficilkeeda muujino maanta waxaan garab taagannahay tigreyga raba in ey go'aan waxaan garab taaganahay sudaanta diidan xirista wagiba waxaan garab taaganahay dalka Masar ee keentey ciidmada suudan diidna in dadka masra lagu kalifo biyo la'aan sababi karta cunta la'aanta ay u dhuman karaan malaaiyiinta masaarida ah waxaan diidanahay waxka badalista biayaha wagiba niil ee waligiisba cidna aysan xirna maantana mudan inaan la xirin si ay u manaafacaadsadaan dadyoowgii uu mari jirey wabigaas.

Hadaba dantayada soomaaliyeed waa itoobiya oo kala dhil dhil qata waxaan aad usoo dhaweyneynaa inaan mareykan iyo ruush usoo kala ordeyn itoobiya waa yo waxaa feeraha ka dilaacey dulmigii lagu garab taagnaa waxaa maanta baxayaa waa kaafa ittiinka jiritaanka ummadda soomaaliyeed ee bariga afrika waxaan leen ahay kheyraad dabiici ah dalkasta oo adduunkan joogaana rabo aardinayo aanuna kula saaxiibeyno mase ogolin itoobiyaan iyo kenyan noo gacan dhaafa sheegta qaato isku nafaqeeya anagii soomaali aheyna nala ku qabsado waxaan ka doorbideynaa halgaan wali sii qoto dheeraada waxaan ka door bideynaa dagaal aan joogsan kuan soo afjarno caddowga ummadda soomaaliyeed maanta adduunka ummad ummad kale ma duleyn karto mana gumeysan karto waxaa dagaalada bilowdey hada ugu danbeeya waa dagaal isxoreynta qowmka tigeyga iyo kan u dhaxeeya armaniya iyo asarbajan dagaaladaas oo oo salka ku haya sugiga xaqa dadyoow laga gardaran yahay.

Waxaan qirayaa ineysan jirin beel soomaaliyeed oo ansab dhiman ah laakiinse ay jiraan shaqsiyaad soomaaliyeed oo ansab dhiman ah waxaan marnaba u dul qaadneyn waa in ragga itoobiyaanka ahi hub u qaataan iney ka dagaalamaan kala qoqobka dhulkooda dagaal na ugugu soo lugeeyaan furimaha dagaalka ayagoo u huraya naftooda soona dayacay nolol maalmeedkoodii ayagoo waliba iney afka ka sheegtaan dhulkayagii hooyo qaarkeena u naacamleeyeen si ay u tusaan ineyba saxan yihiin itoobiyaanku.

Waxaan leeyahay soomaalidii naga horeysey waxay diideen waa in nala ku dulgumeyste ciidayada hooyo waxay diideen in qofka soomaaliyeed waligiis ku dul ooyo ciidiisa waxay diieen in qofka soomaaliyeed haamo ugu qaado duudka qof kaloo gumeysanaya maantana anagoo wali nool aqabali mayno inaan afka ka siino dad iyo dhul soomaaliyeed itoobiyaan buun buuninana midnimad beeneed aan waxba ka jirin ee ay igtoob iya leedahay.

Itoobya waa burburtey waana weyraxeysaa maantana cid badbaadin kartana ma jirto oo aysan ka aheyn soomaali laakiin waa hadii itoobiyaanku faraha kala baxaan dadka iyo dhulka soomaaliyeed nina nin kale kuma lahaan karo dhulkiisa hooyho sidaas darteed nin itoobiyaan ahi nin kale oo soomaaliyeed kuma lahaan karo dhulkiisa kama badali karo wixii awoowayaashiis aminsanaayeen oo ah in qofka soomaaliyeed uu kaseero caddowgiisa waa kan soo damca kan soo weerara waa kan isku daya inuu ku gumeysto cqofka soomaaliyeed ciidiisa.

Waxaan leenayahay mar naba aqabali mayno inaan itoobiyaan lagu qanciyo boos iyo xukun ilaashi ma ogolin in wax ummadda soomaaliyeed diideen aysan qalbiga,afka iyo adinkaba ka ogoleyn kuwo naga mid ahi la qalaadaan waa sax iyo itoobiyaa saxan waxaan leenahay faanoole wali far kama qodna waa in qofka markasta haya gohaan ummad soomaaliyeed leeyahay maaqaamkuu doono ha ahadee afka ka qiri karaa waxa danta ugu jirto ummadda soomaaliyeed guud ahaan iiyo soomaaliyaba.

Waxaan leeyahay tigrey waa diideen iney ka mid ahaadaan itoobiya ayada ayaana mudan in aanu garab istaagno waayo itoobiya waa qabiilo laysku ka kabay lana hoos geeyay amxaaro si eex diimeed ah hadii ay kala tagaana xaq ayay u leeyihiin waayo waxaa mesha ka baxay awoodii dadkii bakhti afuufi jirey qarniyada itoobiya anaga soomaali ahise waxaan nahay hal qabiil olo soomaaliyeed isku af ah isku diin ah isku dan ah isku ummad ah halka itoobiya ay wax kasta ku kala duwan yihiin dad ahaan ummad ahaan ayna ku darsadeen diidida midnimada ummadda soomaaliyeed waxaan leeyahay soomaaligii midnimada ummadda soomaaliyeed ka hor mariya xaqira lacag ka doorta ka doorta xukun waa is dhaafin waxaana ka wadaa waa danbi qaran waana dil si cad.

Hadaba ka gacan mayno inaan qori u qaadanao inaan faka ka sheegno inaan dhiig naf iyo maal u hurno jiritiaanka midnimada ummadda soomaaliyeed iyo soomaaliyaba kuwa ku qaladaaya hada ayay noogu dhowdahayaqoon hargeysa ee nin kale ilaahiis la caabudaya waxaan leeyahay waxyeeladiinu waa ka hareysaa ummadda soomaaliyeed iyo soomaaliyaba waxaana hubaal ah in qaarkiin ubadkiinii raadinayay ummad muslim ah mideysan kuna mideysan diin ahaan kana dagaalamayeen siiriya halka aad anaga nala solo hortaagan tihiin diidida midnimadayhada waxaan leeyahay waxaad gasheen danbi qaran waxaad mudan tiihiin in la idin dhaafiyo dadka iyo dadka soomaaliyeed waayo waxaad dabadhilif kaba qaad u tihiin gumeyste dhintey wiilkiisii oo nool maanta gumeystahaas oo dhibtiisiise wali dhafoorkayaga ka sii muuqato anagoo soomaali ah waana midka aaydin ku muteysateen dilka uu sababye danbiga qaran.

Jiritaanakayaga solomaaliyeed sugitaankiisa la sugi mayno ilaa yoowmal qiyaamaha ee waa inaan anagu gacan bir ah ku raadinaa kuna suganaa cidna aanu u gadaal farikisan waxaan leeyahay soomaali kastaa waa inuu ka soo baxo xilka uu u hayo ummaddaiisa soomaaliyeed gaboshao la'aan baqdin la'aan waliba asagoon ku raali galineyn caddowga ummadda soomaaliyeed waxaan leeyahay intiina xilka haysaa idinma dooran itoobiyaan iyo baiye waxaase idin dioortey soomaali kama qancin kartaan caddow soomaaliyeed.

Ummadda soomaaliyeed waxaan leeyahay wa dhamaadey wakhtigii aanu ka baqi jirney wax aanu aqoon iyo caddow aan muuqan maanta waxaa na hortaagani waa caddowgii harka ahaa ee qarniyada godka doonayey inaan ku danbeyno ee u ahaada soomaali naftiina dadkiina dalkiina iyo diintiina.

Dalalka reer galbeedka dani uguma jirto iney diin islaam ku faafto sidaasoo kale ummadda soomaaliyeed dani ugama jirto iney diimo kale lagu faafiyo.

waxaan halkan wada qireynaa iney khaldan yihiin kuwa diimaha kale kula soo oradaya iney soomaaliya ka unkaan ka faafiyaan waxaan leeyahay marnaba macquul noqon mayso inaan ogolaano in ummadda soomaaliyeed l;agu faafiyo diin kale lagana sameeyo meelo lagu caabudo ALLAHA ummadda soomaaliyeed caabudo mid aaan ahayn waayo waa halaag ummaddeed waa kala qayb qaybin ummaddeed waa aasaasida soomaali looga kala taliyo meelo kala duwan waa taladii ummadda soomaaliyeed ee geedka hoostiisa lagu gorfeyn jirey oo laga soo go'aamiyo dalal kale sidaas adrteed waan diidney in kaniisad ku taalo ciida soomaaliyeed waan diidney in laga dhiso mid cusub waan diidney diin ku kala qayb qaybinta ummadda soomaaliyeed.kuwa diidan dhibsanaya waxaan leeyahay iska burburiya masaajidyada ku yaala dhulalkiina waan ogolnahaye waayo isku ikisaan ma aha mana aqbaleyno si cad ninkastaa diintiisu haku ekaato dadkiisa dalkiisa soomaaliya meel ugama banaan kaniisad mar kale ayaan ku celin mana aha dagaal aan ku qaadayho diinta masiixiga laakiin waxaa ku jirta danta waxaa ku sugan jiritaanka ummadda soomaaliyeed.

Soomaalida noqdey masiixiga waxaan leeyahay waxaad joogtaan dibadaha waxaana ka dhisan kaniisado sidaas dargteed ayaga ku cibaadeysta kuna ekaada kana daaya shilimaadka aad lasoo aadeysan soomaaliya idinkoo faafinaya diin masiixi waxaa ummadda soomaaliyeed khaati ka taagan tahay dad soomaaliyeed xagjirna ku noqdey diinta islaamka walina dhibaato qarax iyo dagaal ku wada shacabka soomaaliyeed caadeyhsteyna daadinta dhiiga maatada soomaalikyeed.

Waxaan leeyahay soomaaliya iyo ummadda soomaaliyeed waa diidan tahay in lagu soo dhextuuro dagaal diimeed kale oo ah muslim iyo masiixi sidaas darteed waa danbi qaran qofkii soomaaliyeed diin aan islaam aheyna ku faafiya ummadda sloomaaliyeed dhexdeeda iyo ciida soomaaliyeed waayo halaaga ka imaan akara iyo cawaaqibka ay reebeyso mustaqbalka ayaa ummadda soomaaliyeed ku noqon boog halaag oo aan la daaweyn karin waxaan mar kale leeyahay waa mamnuuc in kasisad lagu kala geeyo qalbiyada shacabka soomaaliyeed ayadoo maskaxdooda laga dhaadhicinayo in ey caabudaan ilaah kale ayadoo lolo soo marayo looguna soo dhuuumanayo dhaqaale xumo amaba daruufo nololeed.

Meel noogama banaana anaga soomaali ah inaan ummaddayada ku kala geyno diin iyo wax la mid aha aqabalno ama u riyaaqno midnimada caddowga soomaalliyeed ee soo jireenka ah waxaan leeyahay caddowgaa caddowgiis waa saxiibkaa sidaas darteed anagoo og waxa aanu u galney tigreyga oo ah inaan dajiney soomaaliya inaan u tababarney ciidamo inaan siiney dhaqaale inaan u sameyn ey mustaqbal dheer oo ay ku hanteen xukunka itoobiya abaalkoodiina noqdey iney gumeeyaan shacabka soomaaliyeed ee soomaali galbeed noogagana baxeen balantii iney ka qayb qaadanayaan xoreynta dadkayaga dhulkayaga soomaaliyeed ee soomaali galbeed hadana maanta waan garab taagan nahay waayo waxaa midida xukunka itoobiya daabkeeda haya waa oromo diidan waxaan dooneyno hadii aanu soomaali nahay tigreyguna waan garab taagan nahay waayo waxay dhiig u daadinayaan jiritaankooda iney go'aana waxaa noogu jirta dantayada soomaaliyeed waayo waxaa si sahal ah aanu uga xoreyn dhulkayaga soomaaliyeed itoobiyaanka soo hara si khasab ahna aanu ku ogoleysiin waxaa maanta god galey itoobiyadii hore taas oo aheyd walina ah caddowga soomaaligii dhintey soomaaliga nool soomaaliga dhalan doona.

Umma hor imaan ummadda soomaaliyeed eiyo inaan aaashuun ku adimo sida kuwa caadeystey baqdinta qalbiga kaga qufulan iney wax aan u qalmin masiirka ummadda soomaaliyeed ku qanciyaan dayoow kale ummaddao kale dalal kale ee waxaan u soo hor istgaatey ummadda soomaaliyeed inaan ku hago jidka saxda ah ee uu ku sugan yahay jiritaankeeda muqadiska ah iyo inaan ku hadlo kuna qufulo qalbiga qofkasta oo soomaaliyeed waxa ay qiri wayeen kuwa dafey hogaankooda ama marin hababin u hortaagan.

Soomaali hadii aad tahay waxaa la joogaa wakhtigii ummdda soomaaliyeed ka talin laheyd bariga afrika waxna laga waydiin lahaa ee u ahoow jiritaankaaga soomaali adigoo ALLAHAA tallo saarayana walaaleysanaya soomaaliga kale waxna ka ilaashanaya dhaxalka woowgaas ee ah dhulkaaga soomaaliyeed kana shaqee midnimada dadkaaga iyo dadkaaga far kaliya fool ma dhaqdee iskana hor leexi qofaksta kooxkasta oo diidan waxaa saxda ah ee ummadda soomaaliyeed antu ugu jirto.

AMIN MUSSE.

Afhayeenka Ummadda Soomaaliyeed.

Musharaxa Madaxweynaha.

THE WORLD - COVID 19 WORLDWIDE.

R.I.P. WORLD COVID 19 VICTIMS. Life changed for many people for many nations it could have been you could have been me or any loved ones luckily we are here while some went the side of life and it is not the end side of life there is life after death and that is good cause life did not end at all after death too and life goes on. We have to acknowledge that we are human and we can be a touch from many fronts but we got to be strong, many bad nights there is a bright day after that and every bad time there is a good time after that and every pain there is a relief after that and every death there is a life after. Life itself is a circle of change and it is a roller coaster. we have to cherish what we have and care about whom we love and that is life. I say rest in peace to all of those Covid19 victims worldwide. as Gandhi said it is easy to stand in the crowd but it takes courage to stand alone be safe be yourself remember life is a circle so be strong, be tough enough to withstand adverse conditions of life and what life throws at you cause life is a change, and be the change AMIN MUSSE. The speaker of the Somali People Presidential candidate.

KHEYRAAKA UMMADDA SOOMAALIYEED WAA KA XAARAAN ITOOBIYAAN IYO KENYAN IYO KUWII SOO DIRSADEYBA.

KHEYRAADKA UMMADDA SOOMAALIYEED SHIDAALKA,GAASKA,MACDANTA,BADDA,BEERAHA WAA KA XAARAAN ITOOBIYAAN IYO KENYAN HADEY DAMCAANA WAA INEY RUUXDA U WAAYAAN.
SOOMAALIYA WAA MID UMMADDA SOOMAALIYEED WAA MID.

Midnimada soomaaliya iyo ummadda soomaaliyeed waa muqadis waana waajib aanu ka dhaxalney jiilkii soomaaliyeed ee naga horeeyey mana aha mid aanu cid ugaga gabaneyno kasoo bixitaanka waajibkaas.waxkasta waxaa ka weyn waa soomaalinimada.waxkasta waxaa ka weyn danta iyo jiritaanka ummadda soomaaliyeed.

Ummadda soomaaliyeed ma aha kuwo ALLAH xagiisa ugaga qorey in loogu taliyo ciidooda hooyo in ay ku hoos ooyaan calan itoobiyaan iyo mid keenyaanba.

Ummadda soomaaliyeed kheyraadkeeda ayadaa iska leh waana dhaxal awoowe kana weyn in nin itoobiyaan ahi usoo raaco diyaarad halka kii la dhashey baxad ku wado qayb soomaaliyeed oo kale sida tuliguleed mooyaale.

Sidoo kale kale marnaba aqbali mayno in shacabka soomaaliyeed ee dhadhaab iyo kuwa la midka ahi ee ku jira xeryaha qaxootiga ciidooda hooyo ee NFD kenyanqalbigooda ku masawiro iney ciidooda hooyo ka yihiin shisheeye,

Aqbali mayno in in itoobiya damacdo shidaalka soomaali galbeed kenyan NFD ka qodoto shidaal iyo gaas hooyo soomaaliyeedna miis qorax ah berbera shanta subbaxnimo soo fariisato ayadoo ka afduuban kheyrdaakii dhulkeeda kana qatan in hooyo soomaaliyeed lagu weeraro tuliguuleed mooyaalana lagu go'doomiyo 6 biloodna loo diido wax cunto ah aqbali mayno inta dhalinyaradii soomaaliyeed inta wax la'aan ugaga cararayaan dhulkooda hooyo hadana itoobiyaan damco kheyraadkoodii aqbali mayno in itoobiyaan iyo kenyan litir shidaal ah ama waqcad kheyraad kale ah ka qaadaan ciida soomaaliyeed ayadoo wiilasha iyo gabdhaha soomaaliyeed ee waxbarashda soo dhameystey puntland, soomaali galbeed galmudug,koonfur galbeed hiirshabeele,jubaland NFD waxay qabtaan la yihiin iyo waxay cunaanba iyo kuna aradan yihiin dhulkoodii hooyo ku dayacan yihiin dhulkoodii hooyo indhahana kama dayeyeno itoobiyaan iyo kenyan dulaan ku ah dhaxalkii kheyaadkooda.

Aqbali mayno in hogaamiye itoobiyaan ahi inta afar xaraf oo afsoomaali ah ku hadaaqo ku ganuunuco soomaaliya qaybteed ayaa itoobiyaan ah iyo wax la mid ah,aqbali mayno in halgankii xoreynta soomaali galbeed been been lagu damiyo iyo soo gala iskana fariista,aqbali mayno in itoobiyaanku usoo xeydxeydtaan kheyraadkayaga kana taliyaan sheegtaan,suuq geystaan halka mabda'ayagu yahay midnimada soomaaliya iyo ummadda soomaaliyeed oo qani ah kana weyn gaajo,fakhri tuugsi caawimo shisheeye,iyo soomaaliya oo ka mug weyn nin shisheeye oo qori ku wata danta lagu lifaaqayo la qarinayna tahay sii nab yaysan soo kicine,sii haya yaysan soo baraarugine,sii kala qayb qaybiya inta danta qarsooni fuleyso.

Waxaa geeridu dhibeysaa waa ninkii dhoof ku yimid soomaaliya waa mid kana weyn sheegashada itoobiya iyo kenya waxaa la joogaa wakhtigii soomaalidu guud ahaanba ka talin laheyd dhulkooda hooyo waxaa la joogaa wakhtigii ninka itoobiyaanka ah iyo kan kenyaanka ahba ka niyada ka goyn lahaayeen sheegashada,ku hamiga,u hanqaltaaga,ku riyoonta,DADKA & DHULKA SOOMAALIYEED.

Marnaba macquul ma aha in dadka soomaaliyeed dadyoowga adduunku baryo ku caawiyaan quudiyaan,kheyraadkoodana dadyoow kale la sheegtaan,u hor ordaan la qoondeeyaan,la qotaan,ku maamulaan,suuq geystaan,ku faanaan,hadana kala sasabtaan ayagoo qaarkood madax ugaga dhigaya si inta kalena loogu sanduleeyo sida ay doonaayaan ee ah horjooge usameeyoo shacabka sandulee.

Waa ka xaaraan kheyrdaaka soomaaliya afartiisa dacal itoobiyaan iyo kenyan ummadda soomaaliyeed ma sheeganeyso dacal dhul itoobiyaan ah iyo mid kenyan ahba shallay dadkii qalbiga u gashey itoobiyaanka iyo kenyanka dhulka soomaaliyeed maanta uma hayn karaan mana siin karaan sidaas darteed qofkasta oo soomaaliyueed waa inuu qalbiga gahstaa niyada ka dhaadhiciyaa inuu leeyahay soomaaliya guud ahaan.

Marnaba aqbali mayno soomaaliya ayaa dacal nala leeyihiin itoobiyaan iyo kenyan.marnaba aqbali mayno inta hooyada soomaaliyeed geed ku hnioos dhaleyso daawo la'aan ilmo soomaaliyeed waxaa kheyrdaakiina gacmo gacmaynaya itoobiyaan iyo kenyanba.

Waa ku waajib saaran soomaali kasta in maskaxda itoobiyaanka iyo kenyankaba laga tirtiro sheegashada dhul iyo dad soomaaliyeed,waa waajib saaran soomaali kasta inaan ka talino soomaaliya kuna darsano bariga afrika maadaama aanu qarniyo ku dulmaneyn dadyoow badanina noogaga eexdeen caddowgayaga igtoobiya iyo kenya.

marnaba u gadfaal fariisan mayno hadii aanu soomaali nahay cidna lahaanshaha ku noolaanshaha isku xukumida,soomaaliya iyo kheyraadkeedaba.cidna ummadda soomaaliyeed uma matasho qowmiyadaha adduunka isla anaga soomaali ah mooyee.

KHEYRAADKA SOOMAALIYA SHIDAAL GAAS BAD BARI MACDAN ITOOBIYAANKA IYO KENYANKA HAWYESTA DAMCA ISKU DAYA WAA INUUSAN RUUX KALA TAGIN ISKA DAAYEE INUU ISKU NAFAQEEYEE.keyraadka ummadda soomaaliyeed waa iska leh soomaali kasta waana ka xaaraan itoobiyaan iyo kenyan.soomaaliya waa mid ummadda soomaaliyeed na waa mid.

AMIN MUSSE.
Afhayeenka Ummadda Soomaaliyeed.
Musharaxa Madaxweynaha

 

CADDOWGAAGA CADDOWGIIS WAA SAXIIBKAA.

CADDOWGAAGA CADDOWGIIS WAA SAXIIBKAA.

TIGREEY OO DAADIYEY DHIIGAYAGA WAXAY WADAAN HADA DANTAYADA SOOMAALIYEED QAARKEED WAXAYNA DAGAAL UGAGA SOO HORJEEDAAN GUMEYSTAHA ITOOBIYA.

Waan wada ognahay markay laba daran mid dooro ay noqoto iney iney mudan tahay in la doorto tan dantu ku jirto waan ognahay tigrey waxba nnlama harin hadaan soomaali nahay waxay xataa gaareen iney anagii isku kaaya laayaan qaarkeed awood hub iyo shilimaad siiyeen intii soo harteyna kab iyo qori afka laga gasho waxaan leeyahay tigeery tagtey dhecyey xukunkeedii itoobiya waxaas emaanta xariga itoobiya qabtey 40 malyan oo wada cawaandi oromo ah ayna amxaaro mindi ahaan u isticmaaleyso kuna gaareyso danteeda soomaali gumeedka qarsoon ah ee ay qarniyada soo wadey.

Amxaaro waa caddowga itoobiya ee ay leedahay soomaali qabiilada kale ee itoobiya waxay maraksta ahayeen mindidii amxaaradu u isticaamaleysey soomaalida waxaa hubaal ah in aysan maxaaradu ogoleyn soomaali xor ah leh dhulkiisa kana kaliya,amxaaru waxay soomaalida ku neceb tahay waa amxaaru waxay xaaraan ku haysataa dad tiradoodu ka badan tahay 70 milyan sidaas darteed waxay amxaaradu hubtaa ineysan soomaalida xukumi karin kuna darsan karin dadkaas loo duleeyey laakiin soomaalidu dooneyso iney amxaarada xukunto inta maxaarada hoostimaadana sii lahaato waxaase ummadda soomaaliyeed ka hiilyiyey ilaahadana ka hiilinaya waa dalal galbeed ah kuna soko marsanaya amxaarada diin ahaan waana danbi dadyoow qarani kala galaan kan ugu xun waayo waxaa haboon dalalka reer galbeedka ahi ineysan u kala eexan dalalka afrika una kala soko marsan diin ummadda soomaaliyeed waxaa laga galey danbi ummaddeed waxaa si cad naloo kaga eexdey itoobiya oo ay hor kacayso amxaaro waana godob dalalkii naga galey ogsoon yihiin maanta afka ka sheeganaya iney caawiyaans oomaaliya iyo dadkeeda waxaan leeyahay qaran waa kufi karaa waxaana tuassle noo wada ah dagaalkii koowaad iyo kii labaad in dalal badani burbureen lagamse eexaan dalalkii burnurey in la caawiyey maahane laakiin afrika ayadoo hore loo bililqeystey ayaan hadana dalal khaasa koley lagu ritey loogana hiiliyey kuwa kale.

Maanta waxaa sida soomaalida doonaya iney iska feydaan gemeysiga dadbadn ee amxaarad qowmiyada tigreyga oo mudo dheer hada ka horb fursad u heshey iney xukunto itoobiya waxase goosteen iney helaan xornimadooda gaarka ah waana mida sababtey dagaalkan oromdau wado amxaaraduna ka feer dagaalameyso.

Tigrey waxay qabsatey doorasho sharci ku sheega itoobiya ayaa ay ku qoran tahay maamulkii rabaa inuu go'o waa qabsan karaa dooro asagoo raacaya si sharciyaysan waana qodob dhiiri galinya in maamulkastaa raacdo jidkii uu kaga badbaadi lahaa halaaga iyo isku kab kabka dadyoowga khasabka laysu keeney ee itoobiya.

Waxaan leeyahay hashu ayadaa geela cunta hadana qaylisa itoobiya waxay tigrey u weerareysaa waa somaalidu haku quus qaateen afka iyo adinkana haka daayeen waan go'aynaa waxaan leeyahay nabbada been beenta ah ee heshiiskeedu uu na dagi karo aanu mar labaad ka fiirsano kana raacno danteena soomaaliyeed oo ah helida xoriyadeena aan gorgortanka laheyn.

Anaga soomaali ah iyo amxaaro kuma wada heshiin karno geeska afrika waxaana dulmigu kasoo firdhanayaa waa amxaarada kuwasoo 1882 dulmi u tagey bariis si ay ummaddaha la dagan bariga afrika loogu cabiidiyo loogagagna eexdo waxaan leeyahay anaga soomaali ahi waxaan waajibaadkayaga soomaaliyeed ee ah helida xornimo ku heli karnaa anagoo garab istaagna yigrey si kasta oo ay dadkeena u xasuuqeen waayo waxaa ku lifaaqan ayaga inaysan itoobiyada qalfoofka ahi fursad noo helin ay nagula dagaalanto milateri ahaan waxaana si fudud meel cidla ah ugaga qaadan karnaa waxaan raadineyno oo ah in dadkeenu iyo dhulkeenuba ka banaanado gumeystaha dibadaha laga bakhti afuufo hadase wakhtigiisii dhamaadey una baahan israacinta iyo ku heesida oo kaliya maanta siaasadii itoobiya faraha ayay ka baxdey ummad na ummad kale ma xukumi karo anagoo soomaali ahna amxaaro isticmaaleysa oromo nama xukumi karto.

Waaxaan leeyahay kuwa hada haya hogaanka shacabka soomaaliyeed ha u dirina dhalinyarada soomaaliyeed dagaal waayo faa'iido nooguma jirto waana ku dhamaanayaan kumana raadsan kartaan waji aad itoobiya kaga xukun bad sataan waxaa ka wayn waxkasta waa jiritaankayaga soomaaliyeed ee muqadaska ah waxaa tusaale idinkugu filan jidka khaldan waa kuwii idinka horeeyay ee ku ooyayey waxaan nahay itoobiyaan maanta sidii eeydii hadba dadka la hor keenayao beri markaay kuwa xukunka itoobiya haya dagaan ay qabato qowm kale waxaad muteysaneysaan idinkuna bahdil waxaanse leeyahay lagacaha aad la gadaal ordeysan itoobiyaanka waxaa leh maatada soomaaliyeed ee siiya waxan ugu qabta mana aha hantidiina dhalinyarada aad u direysaan furimaha dagaalka dhulalka amxaarada waxaa u baahan dhulkoda hooyo iney ilaaliyaan xududihiisa soo xiraan sidaas darteed amxaarfo ha la gadaal ordina soomaali ma ogoline umana talisaan shacabks soomaaliyeed hadaad ka leexataan jidka soomaaliyeed soomaaliya soomaali ayaa leh kana mugweyn wax itoobiyaan lahaado amaba uu qof itoobiyaan ahi qof soomaaliyeed ku xukumo ciidiisa hooyo.

Inaan ahaano soomaalidii laheyd soomaaliya inaan ahaano soomaalidii xaqa u laheyd iney dhulkeeda ku noolaato isku xukunto ku dhalato ku dhaqato ku dhumato ka faa'iideysto uma gadaal fariisaneyno itoobiyaan iyo cid kaloo soo wakiishatey jiritaankayaga soomaaliyeed meel umaga banaana itoobiyaan iyo dalal badaal ka riixaya raban kheyraadkayaga waa ka xaaraan shidaal soomaaliyeed iyoobiya waxaan si cad u leenahay waa inaan ogoleysiinaa itoobiyaanka ku waashey sheegashada dadka iyo dhulka soomaaliyeed qoriga caaradiisna doonaya iney ku gumeystaan soomaali mana aqabaleyno qof iyo koox hadba ku riyooneysa iney itoobiyaanka eey u noqdaan hor kacaan shacabka soomaaliyeed ayagoo ku qancinaya itoobiyaanka si ay u xalaalsadaan kuraasta mala awaalka ah ee amxaaradu ku fariisisey.

AMIN MUSSE.

Afhayeenka Ummadda Soomaaliyeed.

Musharaxa Madaxweynaha.

ITOOBIYA WAA BURBURTEY - WAA INAAN GACAN BIR AH KU QABSANAA JIRITAANKAYAGA SOOMAALIYEED.

Koow iyo labo marnaba aqbali mayney in hal qof oo hogaan hayaa noo duleeyey na dhinac mariyo sugitaanka jiritaanakayag soomaaliyeed marna aqabali mayno in naloo tuso in amarka jiritaanakayaga soomaaliyeed leeyahay hal qof oo hagaan hayaa waxaan si cad ugu taaganahay u raaceynaa jidkii soomaalidii hore waayo waa kaan ku leenahay karaamada waa kaan ku dhaxalney soomaaliya waana aanu magacaiisa sidano kuna nahay soomaali ma nihin itoobiyaan waana ka qab iyo karaamo wayn nahay.

Isha kama daawaneyno markaan maanta helney fursad aanu isaga faydi karno gumeysiga qarniayad dalal badan oo reer galbeed ahi noogaga eexanayeen.

Meel dhaxaad kama ahaan karno iyo inaan indhaha ka daawano sugitaanka jiritaankayaga soomaaliyeed.

waxaan si cad oo banaan u garab taaganahay kacdoonka ka socda gobolka tigreeyga itoobiya waayo waa xaq u dirir waa gumeysi diid

Shallay markii ay xukunka hayeen qabiilka tigreey waxaa ku rati kacsaneyey amxaarada oo soomaali ku layneysey maantana waxaa xarfiga oromada hayaa waa amxaaradii oo isticmaaleysa qabiilka hada xukunka haya ee oromada waxaanse leeyahay amxaaro marnaba ma ogolaan marnaba ma yasan aqabalin anaga soomaali ahi qabato xukunka itoobiya maanta waxaay wadaa waa b eer ,laxoowsi maxaase loogaga waayey beer laxoowsi maxaarada ka hor intaan itoobiya burburi.

waa inaan sugaanaa amaankeena waa in nin kasta oo soomaaliyeed la seexdaa lana soo toosaa qorigiisa waa in inta hub qaadka ahi iska caadiriyaan xeryaha ciidamada liyuu booliiska iyo kuwa miltariga ONLF.

Waxaan joognaa wakhtigayagii mana aha maanta 1990 markii aanu caleemo qoyan kusoo dhaeyney itoobiyaanka isu badalayyey xukunkooda isbadalkaan waa isbadlkii tigreeyga soomaalida iyo waliba oromada waa isbadalkii dadka dulman ee loo gumeeyay amxaaradareer galbeedka isaga dhigeysa iney nabi ciise masuul ugaga yihiin bariga afrika.

Waa in ummadda soomaaliyeed aysan jiritaankeeda u gadaal fariisan itoobiyaan waa in aanu ogolaan hadba qof xukun hayaa nala gadaal ordo itoobiyaanka gumeysigiisa nala ogoleeysiiyo wax aanu rabin iyo hala ka xukumo addis ababa gurigaagana hakuugu taliyo amxaar xun waa wax aanu aqbaleyn in hadba kii xukun qabtaa u noqdo raaciyad amxaarada fuliyo dantooda oo ah in hadba aanu la bkhti afuufno itoobiya markey hadba dhiman rabtana aanu wada gashano shaati itoobiyaan anoo nala ka marin habaabinayio halgankii dheeraa ee ay soo bilaabeen awoowayaasheen aanuna u hurnay naf maal iyo dhiig dantaya ayaa ka wayn fulun ta danta itoobiya jiritaankayaga soomaaliyeed ayaa ka wayn inaan ku jirno gumeysi.

Waxaan leeyahay kuwa hadab haya hogaanka shacabka soomaaliyeed ee soomaali galbeed shacabka soomaaliyeed meel uagama banaana inaad ku hagtaan wado lagu gumeysanayo meel ugama banaana iney noqdaan kuwo lagu lahaado dhulkmooda hooyo meel ugama banaana inaan ahaadaan kuwo ku dulman ciidooda hooyho meel noogama banaana inaan jiriktaankayaga su gadaal fariisano itoobiyaan xun waalidkayana barey cunista hilibka ceeriin anagana naga mudan inaan ka cayrino ciida soomaaliyeed waayo lama xukuno anaga soomaali ihi jiritaankooda itoobiyaanimo anagana analama xukumi karaan nagumana xukumi karaan taayada waxksta waxaa ka wayn soomaalinimada.

Waxaan markale leeyahay kuwa haya ama dafey hogaanka shacabka soomaaliyeed ee soomaali galbeed ka daaya shacabka soomaaliyeed ee aad qalbiga kaga dileysaan ereya aad ku beer laxaowsaneysaan itoonbiyaanka si aad u sii haysataan hogaanka shacbka aad mar hore dhiiqayseen. hogaanka ummadda soomaaliyeed waa wadaan isu dhiib ninba meelgaarsiiyo kase mug wayn in jiritaankayaga soomaaliyeed loogu riqaayo buunbuuninta iyo samata bixinta itoobiyaanka idinkoo isticmaalaya magacayaga soomaaliyeed waxaan leeyahay si khaas ah gooni ah u buun buuniya una tusa inaad la jirtaan kuwa aanu uurka ito afkaba ka nicibnahay ee itoobiyaanka ah waligayana aanu dagaalka dulm i iska feydka ah kula jirney.

Kuwa hada haya hogaanka shacabka soomaaliyeed ee soomaali galbeed waxaan l;eeyahay xasuusta kuwii idinka horeeyay halkaay ku danbeeyeen waa xabsi xukumid danbi ku soo oogid iyo bahdilid adduun waxaana idiin danbey idinkana sidoo kale waxaan kaloo idin xusuusin in hada talada shacabka soomaaliyeed iyo xukumida hadba kii danbi ka gala aan loogadaal fariisaneyn ee aan anaga soomaali ihi xukumayno waa hubaal.

Qofkasta oo soomaaliyeed maanta ha uu qaato qoriga jiritaankiisa hana ilaashado ciidiisa jirtanankiisa qof soomaaliyeed yyusan xabad ku ridin qof soomaaliyeed waa yo waa dhmaatey wakhtigii laysu kaayo isticmaali jirey laysku kaaya layn jirey waxaan ka sugeyneynaa jiritaanakayaga waa gumeystaha itioobiya waxanuna dooran horgalayaal soomaaliyeed kuwasoo u qalma horkaca jiritaanka shacabka soomaaliyeed waxaanu unkan maamul dowladeedc oo gooni ka ah kan itoobiya una gogol xaara ka shaqeyn mideynta horkacana dhisada jiritaankayaga cusub ee soomaaliyeed soomaaliya soomaali ayaa leh mana ah wax kootoro baan ka ah bariga afrika inaan ahaano soomaalidii laheyd dhulkeed amagaceeda gacnat birta ahna ku haysan laheyd jiritaankeeda soomaaliyeed.

Qof kasta oo soomaaliyeed waxaan leeyahay inta malaa'ig cirka noogaga soo degto noo sugi mayso jirtaankayaga nagama cayrineyso gumeysiga ee waa inaan anagu ahaana dadkii lahaa dhulkooda soomaaliyeed.

Waa dantey faynuustii itoobiya waxaa daaran shidan faynuustiii soomaaliya sidaas darteed waa inaan mardanbe aysan nagu dhicin wixii nagu dhacay 1990 wakhtigaasoo aanu jiritaankayaga soomaaliyeed la sugnay gacantana u galiney kuwa hada isdilaya ee itoobiyaanka isla shalay waxay aheyd tigreey waana na dulmeen maantana waa oromo waana na dulmayaan waxaana wali baaqi ah oo dhiman in amxaaradu kusoo noqoto qabashada xukunka dalkaderis ku sheega ah ee been abuurka nagu sheeganaya dushana nalaka saareey ee itoobiya,waa halageena hadii aanu sugno inta amxaaro dib u qabaneyso xukunka guemsytaha itoobiya ee nala u dulmo waa inaan ka madax banaanaa sheegashada itoobiya na sheeganeyso waa waajib soomaaliyeed waa xoriyad doonid xaq ah waa u istaaga dagaal xaq ah ah soomaaliyeed

kuma ahaan karno ciidayada hooyo gun dad kale ku gumeystaan kheyraadkeena lagu maamulo lagu laayo.

Wxaan joognaa wakhtigayagii soomaaliyeed waa inaan gabi ahaanba xukunaa bariga afrika qarnigan iyo kuwa soo socdaba waa waajib soomaaliyeed waa gudida ficilkii qarniyada dadkayaga lagu dulminayey.

AMIN MUSSE.

Afhayeenka Ummadda Soomaaliyeed.

Musharaxa Madaxweynaha.